DEVAM: 100- ON İKİ
REK'AT SÜNNET HAKKINDA GELEN (HADİSLER) BABI
حَدَّثَنَا
أَبُو بَكْر
بْنُ أَبِي
شَيْبَة.
حَدَّثَنَا
مُحَمَّد بْن
سليمان بْن
الأصهباني،
عَن سهيل، عَن
أبيه، عَن أبي
هُرَيْرَة؛ قَالَ:
-
قال رَسُول
اللَّهِ
صَلَى
اللَّهُ عَلَيْهِ
وَسلَّمْ ((من
صلى، في يوم،
ثنتي عشرة
ركعة، بنى له
بيت في الجنة.
ركعتين قبل
الفجر،
وركعتين قبل
الظهر،
وركعتين بعد
الظهر، وركعتين
((أظنه قال)) قبل
العصر،
وركعتين بعد
المغرب ((أظنه
قال)) وركعتين
بعد العشاء الآخرة)).
فِي
الزَوائِد: في
إسناده ابن
الأصبهاني
وهو ضعيف.
Ebu Hureyre
(r.a.)*den rivayet edildiğine göre; Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)
şöyle buyurdu, demiştir:
«Kim (her) günde
(farzdan başka şu) on iki rek'at (sünneti) kılarsa cennette onun için bir ev
yapılır. İki rek'at sabah farzından önce, ikişer rek'at öğle farzından önce ve
sonra, iki rek'at (zan ediyorum dedi ki) ikindi farzından önce, iki rek'at
akşam farzından sonra ve iki rek'at (zan ediyorum dedi ki) yatsı farzından
sonra.»
Not: İsnadındaki
İbnü'l-Asbahani'nin zayıflığı Zevaid'de bildirilmiştir.
AÇIKLAMA (1140, 1141, 1142):
Aişe
(r.anha)'nın hadisini Tirmizi ve Nesai de rivayet etmişlerdir.
Ümmü Habibe
(r.anha)'nın hadisini Müslim, Ebu Davud, Tirmizi, Nesai, Ahmed, Hakim ve
Beyhaki de rivayet etmişlerdir.
Burada olduğu
gibi bazı rivayetlerde bu rek'atlerin yerleri belirtilmemiştir. Tirmizi'nin
rivayetinde bu yerler aynen Aişe (r.anha)'nın hadisindeki gibi zikredilmiştir.
Nesai'nin rivayetinde de yerler zikredilmiştir. Şu farkla ki "Yatsı'dan
sonra iki rek'at'' yerine "ikindiden önce iki rek'at'' denilmiştir.
Ebu Hureyre
(r.a.)'ın hadisini Nesai de rivayet etmiştir. Zevaid sahibinin bunu Zevaid
türünden saymasının nedenini bilemedim. Bu hadiste gösterilen yerlerin Aişe (r.anha)'nın
hadisindeki yerlerden farklı durumu, görüldüğü gibi bu hadiste öğle farzından
önce iki rek'at gösterilmiş ve diğer iki rek'at yerine ikindiden önce iki
rek'at gösterilmiştir. Toplam yine on iki rek'attir.
EI-Menhel
yazarı şöyle der: "Beş vakit farz namaz'a tabi sünnetlerin 12 rek'at
olduğuna bu hadisler delildir. Hasen-i Basri'nin sabah namazından önceki iki
rek'at ile akşam namazından sonraki iki rek'atın vucubuna dair kavli bu
hadislerle reddedilmiştir. Ümmü Habibe (r.anha)'nın hadisindeki ihtilafı bilmiş
oldunuz. Şöyle ki:
Tirmizi'nin
rivayetinde yatsı'dan sonraki iki rek'at var, ikindiden önceki iki rek'at
yoktur. Nesai'nin rivayeti bunun tam aksinedir.
Bu rivayetlerin
tümünde anlatılan sünnetlerin hepsini tutmak sahihtir. Hepsi ile amel edilince
günlük sünnet 14 rek'at olur. Halbuki anılan sevabın on iki rek'atle hasıl
olduğu belirtilmiştir. Şöyle denilebilir. Rivayetler muhtelif olduğu için
ondört rek'at kılınmadıkça Mezkur vakitlerde kılınması Resulullah (s.a.v.)
tarafından emredilen on iki rek'at'ın kılındığı kesin söylenemez.
Mezkur
sünnetlere devam eden kimse için mükafat olarak cennette köşk yapılması,
farzlarını eksiksiz yapması halindedir. Farzlarda noksanlığı varsa bu
noksanlığı sünnet namazları ile doldurulur. Nitekim Ebu Hureyre (r.a.)'ın
rivayet ettiği bir hadiste Nebi (s.a.v.) şöyle buyurmuştur: ''Kişinin tam
kılmadığı farz namazların eksiklikleri onun kıldığı sünnetlerinden doldurulur
..''
FARZ'A BAĞLl
SÜNNET NAMAZ HAKKINDA DÖRT MEZHEBİN GÖRÜŞLERİ :
1- Hanefi mezhebine
göre beş vakit farz namaza bağlı sünnet namaz on iki rek'attir. Görüşleri Aişe
(r.anha)'nın hadisine tamamen uyuyor. Yani sabah farzından önce iki, öğle
farzından önce dört, farzdan sonra iki, akşam ve yatsı farzlarından sonra
ikişer rek'attir.
Bir de mendup
olanı vardır. O da şunlardır: İkindi farzından önce iki veya dört rek'at, akşam
farzından sonra altı rek'at, yatsı farzından önce ve sonra dörder rek'at.
Öğleden önceki
dört rek'at sünnet, yatsıdan önceki ve sonraki dörder rek'at bir selamla kılınır.
Fakat ikindiden önceki dört rek'at ve akşamdan sonraki altı rek'at namazda iki
rek'atten bir selam verilebildiği gibi hepsi bir selamla da kılınabilir.
2- Şafii
mezhebine göre farz namazlara bağlı sünnetler, müekked ve gayr-i müekked olarak
ikiye ayrılır. Müekked sünnetler, sabah farzından önce iki, öğle farzından önce
ve sonra ikişer, akşam ve yatsı farzlarından sonra ikişer rek'at olmak üzere
toplam on rek'attir. Bunların delili ise Buhari, Müslim, Ebu Davud, Nesai ve
Beyhaki'nin İbn-i Ömer(r.a.)'den rivayet ettikleri merfu' bir hadistir: Bu
hadise göre Nebi (s.a.v.) öğleden önce, öğleden sonra, akşam ve yatsıdan sonra
ikişer rek'ati evinde kılardı.
Gayr-i müekked
olan sünnet de şunlardır: Öğleden önce ve sonra (müekkedden başka) ikişer,
ikindiden önce dört, akşam ve yatsı farzlarından önce ikişer rek'at olmak üzere
toplam on iki rek'attir.
3- Maliki
mezhebine göre farzlara tabi nafileler revatib ve gayr-i revatib olmak üzere
ikiye ayrılır.
Revatib : Öğle
farzından önce ve sonra, ikindi farzından önce ve akşam farzından sonra kılınan
nafilelerdir. Bunlar belirli bir sayı ile tahdit edilmemiştir. Lakin en efdalı,
öğle farzından önce ve sonra dörder, ikindi farzından önce dört, akşam
farzından sonra altı rek'attir. Bunlar kuvvetli mendup sayılır.
Gayr-i Revatib
ise, sabah farzından önce iki rek'attir. Buna rağibe denir. Rağibe. kuvvet
bakımından sünnetten aşağı ve müstahabtan yukarıdır. Bir de yatsıdan sonra ve
vitirden önce kılınan ve sefi'denilen nafile de gayr-i revatib sayılır. En az
iki rek'attir. En çoğu için sınır yoktur. Bu namaz mendup türündendir. Vitir de
gayr-ı revatibden sayılır ...
4- Hanbeli
mezhebine göre vakit namazlarına bağlı sünnetler Ratibe ve Gayr-i ratibe olmak
üzere ikiye ayrılır. Ratibeler aynen Şafii mezhebindekilerdir. Gayr-i ratibeler
ise öğle farzından önce ve sonra dörder, ikindiden önce dört ve yatsıdan sonra
dörder rek'attir .